اعتماد به نفس ضعیف یکی از مهم ترین دلایل گرایش به شک و بدبینی است آدم های شکاک همیشه احساس بی کفایتی و ناتوانی در مقابل دیگران دارندحس حسادت در آن ها بسیار بالاست که در واقع ناشی از اعتماد به نفس ضعیف آن هاست.

در میان اطرافیان خود حتما افراد شکاک و بدبین را دیده اید. کسانی که اغلب نیمه خالی لیوان را می بینند، به همه چیز بدبین و دائما نگران وقوع رخدادهای منفی و اتفاقات ناخوشایند هستند. واقعیت این است که یکی از شایع ترین مشکلات روان پزشکی «بدبینی» است. اگر این عارضه بیش از حد معمول در فرد بروز پیدا کند می تواند به یک از خطرناک ترین بیماری ها تبدیل شود و زندگی فردی و اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار دهد. شاید بدبینی و شک همیشگی، تفسیر نادرست از رفتار دیگران و محیط پیرامون باشد. یعنی حالتی که در آن فرد، همه چیز حتی نکات مثبت و خوب را منفی تفسیر می کند و نه تنها برعقیده خود پافشاری می کند بلکه از دیگران هم می خواهد مثل او فکر کنند و نظرات او را بپذیرند! شاید بتوان گفت بدبینی در خانم ها بیشتر رایج است اما در آقایان می تواند مشکل سازتر شود.

برای بررسی بیشتر شک و بدبینی به سراغ زهرا نیکخواه، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی رفتیم.وی درباره بدبینی مرضی یا بدبینی به عنوان نوعی شک توضیح می دهد: نوعی اختلال روان شناختی به نام پارانویا وجود دارد که همان بدبینی مرضی است. فرد مبتلا به پارانویا به هر چیزی شک می کند، نسبت به همه چیز سوءبرداشت دارد. بدبینی این افراد از شک و دودلی فراتر می رود و آن ها نسبت به احساس منفی خود درباره محیط پیرامون، اطمینان دارند، این احساس منفی در تمام زندگی فرد مبتلا به پارانویا جریان دارد و زندگی فردی و اجتماعی او را تحت تاثیر قرار می دهد. این افراد حتی از لطف و محبت دیگران سوءبرداشت می کنند و خوبی آن ها را درک نمی کنند. آن ها معمولا دچار توهم می شوند و صحنه های غیرواقعی و صداهایی را می شنوند که دیگران از شنیدن یا دیدن آن ها عاجزند. پارانویا در واقع یک اختلال شخصیتی محسوب می شود و درصد کمی از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. این عارضه با درمان دارویی قابل کنترل است و درمان شدنی نیست. بیمار مبتلا به پارانویا درست مثل فرد مبتلا به دیابت یا بیماری قلبی همواره باید دارو بخورد و از آن جا که روان درمانی در این بیماران خوب جواب نمی دهد، بیماری باید با دارو کنترل شود.

انواع شکاکیت اخلاقى

شکاکیت اخلاقى عبارت است از این دیدگاه که درباره اخلاق، درباره درست و   نادرست، خوب و بد، فضیلت و رذیلت، ما نمى توانیم هیچ دانشى داشته باشیم یا   دانش ناچیزى مى توانیم داشته باشیم (نک: معرفت اخلاقى، بند3). این یکى از مجموعه دیدگاههایى است که تفسیرهاى فلسفى و سنتى اخلاق را به چالش مى طلبند یا آن را محدود مى کنند. نسبت گرایى اخلاقى2 ادعا مى کند که حقایق اخلاقى به آداب و رسوم فرهنگى یا تعهدات شخصى وابسته اند (نک: نسبت اخلاقى)؛ ذهنیت گرایى اخلاقى3 ادعا مى کند که حقایق اخلاقى از رهگذر ترجیحات، احساسات و دیگر حالتهاى نفسانى اشخاص تعین مى یابند؛ خودگروى اخلاقى4 عبارت است از این دیدگاه که این همواره الزامى است که منافع شخصى خود را افزایش دهیم (نک: خودگروى و دیگرگروى). این مواضع از پاره اى از همان مشکلاتى درباره اخلاق نشأت مى گیرند که انگیزه شکاکیت اخلاقى است؛ هرچند این دیدگاهها به معناى دقیق کلمه مواضع شکاکانه نیستند، زیرا همه آنها با این ادعا سازگارند که ما نسبت به درست و نادرست، خوب و بد، و فضیلت و رذیلت شناخت گسترده اى داریم.